EWANGELICKI KOŚCIÓŁ POKOJU W JAWORZE — przewodnik po kolejnym dolnośląskim obiekcie z listy UNESCO

**Ewangelicki Kościół Pokoju w Jaworze jesienią**

Kościół Pokoju w Jaworze był jednym z miejsc, które odwiedziliśmy podczas naszej jesiennej wędrówki po niesamowitym Dolnym Śląsku. Wcześniej miałem okazję zwiedzać Świdnicę i tamtejszą świątynię. Sama Świdnica, wbrew reklamowemu wpisowi na kiedyś bardzo dobrym i merytorycznym blogu, niczym specjalnym mnie nie zachwyciła.

Poświęcimy jej jednak osobny wpis i tam powiem o tym więcej. Obie znajdują się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Kiedyś mieliśmy trzy takie budowle: w Głogowie, Świdnicy i właśnie w Jaworze. Pierwsza z nich nie przetrwała do naszych czasów. Świdnicka świątynia mnie nieco rozczarowała, ponieważ okazało się, że trwają w środku intensywne prace remontowe, które wręcz uniemożliwiają jej zwiedzanie. Do Jawora wybrałem się z kolegą, który oba kościoły już kiedyś widział i twierdził, że tutejszy jest znacznie bardziej autentyczny oraz trochę zaniedbany. Wcześniej zwiedziliśmy jaworski rynek, Zamek Piastowski (w którym nie ma co zwiedzać) oraz piękny kościół św. Marcina. Pogoda jak na końcówkę września była super, zapowiadał się kolejny piękny i słoneczny dzień. Chcieliśmy zjeść coś w restauracji, znajdującej się na terenie kompleksu ewangelickiego, ale kuchnia jeszcze nie pracowała. Zatem stwierdziliśmy, że udamy się zwiedzać i wrócimy do knajpki potem. Tak też uczyniliśmy.

Nieszczęśliwe dzieje Kościoła Pokoju w Głogowie

Zanim opowiemy Wam dzieje świątyni w Jaworze, chciałbym przeznaczyć kilka zdań na opowiedzenie historii tej z Głogowa. 25 grudnia 1652 roku odbyło się pierwsze nabożeństwo w nowym kościele. Wiernych – do posiadania własnej świątyni nie zniechęcił nawet fakt, że pierwszą ich budowę zniszczyła gwałtowna burza, w której czasie kościół się zawalił. Odbudowano go w 1655 roku. Niestety, pożar, jaki miał miejsce w 1758 roku, ponownie strawił świątynię. W roku 1773 wybudowano nowy kościół. Ten również nie przetrwał. Podczas oblężenia Głogowa w czasie II wojny światowej uległ częściowemu zniszczeniu wraz ze sporym fragmentem miasta. Ostatecznie rozebrano go w połowie lat sześćdziesiątych XX w.

Mimo sobotniego przedpołudnia było kilkoro zwiedzających. Bilety cegiełki na renowację wiekowej budowli kupujemy przy wejściu. Obowiązuje osobna opłata za fotografowanie, której Pan sprzedający wejściówki po prostu nie pobiera:). Zwiedzanie odbywa się samemu a z głośników płynie historia tego miejsca.

Powstanie kościoła pokoju w Jaworze było związanie z wojną trzydziestoletnią. Miasto było wyludnione po niej. Powołana w Jaworze Komisja Redukcyjna, w latach 1653 – 1654 zlikwidowała 327 ewangelickich Parafii, zaś duchownych i nauczycieli zmusiła do opuszczenia księstwa. W tej sytuacji dla Parafii ewangelickiej Jawora istotne było wybudowanie własnej świątyni. W dniu 3 września 1652 roku cesarz wyraził zgodę na budowę. Była jednak ona obwarowana pewnymi warunkami, o których Wam opowiemy w dalszej części tekstu.

Zwiedzanie Kościoła Pokoju w Jaworze

Kościół Pokoju w Jaworze wyglądał w jesiennym śłońcu tak 🙂

Kościół Pokoju w Jaworze zaczęliśmy zwiedzać od spaceru po parku go okalającym oraz podziwiania budowli z zewnątrz. Niezwykła konstrukcja miała stanąć na odległość strzału armatniego poza murami miasta. Budynek wyglądem nie mógł przypominać wcześniej stawianych świątyń i posiadać wieży. Do jego budowy zezwolono używać tylko materiałów nietrwałych: słomy, drewna, gliny, piasku. Lokalizacja kościoła poza murami miasta miała sugerować, że wyznanie ewangelickie egzystuje na marginesie życia społecznego, poza sferą życia miejskiego.

Dodatkowy warunek zakładał, że kościół miał być wzniesiony na koszt parafii ewangelickiej, co przy braku możliwości pokrycia wydatków na budowę było zasadniczym problemem. Z tego powodu trzech emisariuszy z Jawora udało się do protestanckich krajów, między innymi Niemiec i Danii. Powrócili po dwóch latach z kwotą 4600 talarów. W roku 1652 przygotowano pod budowę plac o powierzchni 1180 m2. Uroczysta inauguracja odbyła się 26 września 1652 roku. Budowę rozpoczęto 24 kwietnia 1654 roku położeniem kamienia węgielnego. Pracami kierował Albrecht von Saebisch, ten sam, który projektował głogowski kościół. Konstrukcję drewnianą wznosił z pomocnikiem majster ciesielski z Jawora – Andreas Gamper.

Czy wiedzieliście, że…

Na zebraną przez emisariuszy z Jawora kwotę 4600 talarów, zebranych na budowę świątyni, złożyły się datki następujących wspólnot protestanckich:

Budziszyna w wysokości 200 talarów;
Hamburga – w wysokości 100 talarów;
Kopenhagi – w wysokości około 200 talarów;
Polski – w kwocie około 250 talarów;
Augsburga – w kwocie 80 talarów;
Magdeburga – w kwocie 50 talarów;
Wrocławia – w kwocie około 400 talarów;

Ponadto kościoły wiejskie księstwa jaworskiego przekazały około 200 talarów, pozostałe kościoły na Śląsku zebrały około 700 talarów.

W dniu 23 grudnia 1655 roku w czwartą niedzielę adwentu ks. Christian Hoppe dokonał uroczystego poświęcenia świątyni modlitwą i Słowem Bożym. Nadano jej wezwanie Ducha św. Budowla mogła pomieścić 6000 osób w nawie głównej i dwóch nawach bocznych. Kościół szczęśliwie przetrwał II wojnę światową. Na uwagę zasługuje barokowe wyposażenie wnętrza: ołtarz, ambona i chrzcielnica. Po stronie północnej i południowej wzniesiono po cztery kondygnacje empor, których parapety zdobią obrazy ilustrujące Stary i Nowy Testament oraz pejzaże z zamkami i tarcze heraldyczne.

Wszystkie elementy konstrukcyjne pokrywają polichromie o motywach fantazyjnie zwiniętych wici roślinnych. Same wnętrza są chyba mniej bogate jak te wŚwidnicy. Jednak na nas jaworski Kościół Pokoju wywarł większe wrażenie, niż jego bardziej znany brat. Może dlatego, że w środku nie był przykryty rusztowaniami? Nasza końcowa ocena jest taka, że świątynię warto ujrzeć. Jednak jeżeli spodziewamy się cudów takich jak w Krzeszowie czy Henrykowie, możemy być nieco rozczarowani. Wnętrza dopiero czekają na renowację a najnowsze wieści ze Świdnicy, mówią o 15 milinonowej dotacji z UE na odnowę tamtejszego kościoła. Zwiedzanie zakończyliśmy obiadem w restauracji, która znajduje się w jednym z przykościelnych budynków.

Kościół Pokoju w Jaworze – informacje praktyczne

Kościół Pokoju w Jaworze znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie jaworskiego rynku i mamy do niego kilka minut piechotą stamtąd. Otoczenie może nie jest jeszcze tak zrewitalizowane, jak w niedalekiej Świdnicy, ale stanowi bardzo przyjemną część miasta;
Godziny zwiedzania oraz ceny biletów przygotowałem w tabelce:

Rodzaj zwiedzania	Zwiedzanie standardowe	Zwiedzanie z przewodnikiem
Ceny biletów	Bilet normalny 10 zł, opłata za fotografowanie 5 zł	Bilet normalny 10 zł, opłata za fotografowanie 5 zł
Godziny otwarcia	1 kwietnia – 31 października poniedziałek-sobota: 10:00-17:00. niedziela i święta kościelne: 12:00-17:00.	1 kwietnia – 31 października poniedziałek-sobota: 10:00-17:00. niedziela i święta kościelne: 12:00-17:00.
Uwagi	1 listopada – 31 marca zwiedzanie dla grup po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym:	Dla zorganizowanych grup dzieci i młodzieży istnieje możliwość skorzystania z usług przewodnika po kościele (usługa ta zawarta jest w cenie wejścia)

Zwiedzanie trwa 20-40 min. We wnętrzu można odsłuchać historię kościoła, która trwa w zależności od wersji językowej kilkanaście minut;
Polecamy restaurację znajdującą się w budynku przykościelnym. Ceny, zwłaszcza jak na wrocławskie standardy są bardzo, bardzo rozsądne. Jedzenie to typowa kuchnia domowa. Może to nie jest szczyt luksusu, ale nam smakowało

Restauracja przykościelna. Nam bardzo się spodobała.

Kościół Pokoju w Jaworze na filmie

Kościół Pokoju w panoramach (KLIK)

Kościół Pokoju w Jaworze w jesiennej panoramie

Galeria zdjęć (KLIK)

Opuszczać jeden z dwóch ocalałych tego typu kościołów na świecie

Jeżeli podobał Ci się nasz wpis oraz Kościół Pokoju w Jaworze a chciałbyś więcej informacji, zdjęć oraz filmów zapraszamy do wsparcia naszego bloga i polubienia NASZEGO FEJSBOOKA. Dziękujemy 🙂 🙂 🙂